Samenlevingscontract
Duidelijke afspraken voor ongehuwde partners
Een samenlevingscontract is een officiële overeenkomst tussen partners die samenwonen, maar niet trouwen of geregistreerd partner zijn. Met zo'n akte leg je vast welke afspraken jullie maken over geld, bezit en verantwoordelijkheden. Zo weet je zeker dat iedereen helderheid heeft, ook bij belangrijke gebeurtenissen zoals overlijden of uit elkaar gaan.
Wat is een samenlevingscontract?
Een samenlevingscontract (soms ook “samenlevingsovereenkomst” genoemd) is een schriftelijke overeenkomst waarin twee ongehuwde partners zelf bepalen welke afspraken gelden in hun relatie. De wet regelt weinig voor samenwoners zonder huwelijk, dus dit contract geeft jullie eigen regels. In het contract kun je vastleggen wat gezamenlijk is, wat individueel blijft, en wat er gebeurt in uitzonderlijke situaties.
Je hoeft niet per se naar een notaris om een samenlevingscontract te hebben, maar als je bepaalde rechtsgevolgen wilt vastleggen (zoals partnerpensioen of verblijvingsbeding) is een notariële akte vaak noodzakelijk.
Waarom heb ik een samenlevingscontract nodig?
Er zijn verschillende situaties waarin een samenlevingscontract slim is om te hebben. Hieronder een paar typische redenen:
Financiële helderheid
Je kunt afspraken vastleggen over wie welke rekeningen betaalt (huur, energie, boodschappen), hoeveel ieder bijdraagt en of je een gezamenlijke rekening hebt.
Bezit en schulden regelen
Je kunt vastleggen wat van jou is, wat van je partner is, en wat jullie samen bezitten. Ook kun je regelen hoe schulden in de toekomst verdeeld worden.
Woning en eigendom
Als jullie samen (willen) wonen in een koopwoning of huurwoning, kun je bijvoorbeeld regelen wie de woning op naam heeft, hoe jullie de hypotheek delen, en wat er gebeurt bij overlijden of scheiding.
Bescherming bij overlijden
Door een verblijvingsbeding in het contract kan de langstlevende partner in de gezamenlijke woning blijven wonen zonder dat een testament altijd nodig is.
Fiscale en pensioenrechten
Sommige pensioenfondsen of de Belastingdienst eisen een notarieel samenlevingscontract om partnerrechten toe te kennen.
Voorkomen van conflicten bij uit elkaar gaan
Als je uit elkaar gaat, helpt het om vooraf vast te leggen hoe bezittingen worden verdeeld.
Verschil met geregistreerd partnerschap en trouwen
Als je gaat samenwonen, heb je verschillende opties om jullie relatie juridisch te regelen. Elk heeft zijn eigen kenmerken en rechtsgevolgen:
Samenlevingscontract
Een samenlevingscontract legt praktische afspraken vast over financiën, bezit en woning. Het geeft niet automatisch wettelijke rechten zoals erfopvolging of ouderlijk gezag. Je bent geen fiscaal partners, tenzij je aan bepaalde voorwaarden voldoet.
Kies hiervoor als: je vooral heldere afspraken wilt zonder volledige juridische verbintenis, of als je bewust geen fiscaal partnerschap wilt.
Geregistreerd partnerschap
Een geregistreerd partnerschap is een officiële juridische status bij de gemeente. Jullie worden automatisch elkaars erfgenaam, krijgen fiscale partnervoordelen, en de partner wordt automatisch juridisch ouder bij geboorte van een kind. Het lijkt veel op een huwelijk, maar kan eenvoudiger worden beëindigd (zonder rechter, mits geen minderjarige kinderen).
Kies hiervoor als: je volledige wettelijke erkenning wilt zonder te trouwen, inclusief erfrecht en fiscale voordelen.
Huwelijk (trouwen)
Een huwelijk is de meest uitgebreide juridische verbintenis. Net als bij een geregistreerd partnerschap zijn jullie elkaars erfgenaam en fiscaal partners, maar bij scheiding moet je vrijwel altijd via de rechter. Je spreekt een formeel “ja-woord” uit. Een huwelijk wordt wereldwijd het meest erkend.
Kies hiervoor als: je de meest formele en internationaal erkende juridische status wilt, en je je volledig wilt binden aan elkaar.
Kan ik meerdere combineren? Nee, je kunt niet tegelijk getrouwd zijn én een geregistreerd partnerschap hebben. Wel kun je naast een huwelijk of partnerschap ook een samenlevingscontract opstellen om aanvullende praktische afspraken vast te leggen.
Wat staat er in een samenlevingscontract?
In een goed opgesteld samenlevingscontract kunnen de volgende onderdelen voorkomen:
Identiteitsgegevens
Namen, geboortedata, adressen, etc.
Inbreng en eigendom
Welke spullen, spaargelden of schulden neemt iedere partner mee bij de start?
Gezamenlijke en persoonlijke goederen
Wat is gezamenlijk en wat blijft privé?
Kostenverdeling
Wie betaalt welke kosten (huur/hypotheek, nutsvoorzieningen, boodschappen, verzekering)?
Woningclausules
Wie is eigenaar/huurder van de woning, hoe wordt de inbreng geregeld, wat gebeurt bij overlijden of scheiding?
Verblijvingsbeding
Regel dat de langstlevende in de woning mag blijven wonen.
Pensioen of nabestaandenvoorzieningen
Mogelijkheid om elkaar als partnerpensioen gerechtigde op te nemen (mits fonds dit toestaat).
Beëindiging / ontbinding
Afspraken over wat er gebeurt bij het einde van de relatie.
Slotbepalingen
Handtekeningen, datum en eventuele aanvullende clausules op basis van jullie situatie.
Let op: een samenlevingscontract regelt in de meeste gevallen niet automatisch dat je elkaars erfgenaam bent. Hiervoor is vaak een testament nodig, vooral als er kinderen zijn.
Hoe werkt het bij de notaris?
Hieronder een stap-voor-stap schematisch overzicht:
Voorbereiding
Jullie bespreken welke afspraken belangrijk zijn. Soms vul je een digitale vragenlijst in.
Concept opstellen
De notaris of diens kantoor verwerkt jullie wensen in een conceptakte.
Bespreking en aanpassing
Jullie kunnen het concept doornemen, vragen stellen en wijzigingen doorgeven.
Passeren bij de notaris
Jullie komen op een afgesproken moment naar het notariskantoor om de akte officieel te ondertekenen.
Registratie / archivering
De notaris archiveert de akte en zorgt dat hij rechtsgeldig is.
Bewaren en actualiseren
Bewaar het document goed; bij veranderde omstandigheden (bijv. aankoop huis, geboorte kind) kan het nodig zijn het contract aan te passen bij de notaris.
Veelgestelde vragen
Is een samenlevingscontract rechtsgeldig zonder notaris?
Kan ik het samenlevingscontract later aanpassen?
Wat gebeurt er als we uit elkaar gaan?
Wordt met een samenlevingscontract automatisch elkaars erfgenaam?
Is een notariele akte verplicht?
Kunnen we profiteren van belastingvoordelen?
Vergelijk notarissen voor uw samenlevingscontract
Vind en vergelijk notarissen in uw regio. Vraag eenvoudig offertes aan bij meerdere notarissen.
Vergelijk notarissen