Levenstestament

Zelf de regie houden over je toekomst

Een levenstestament is een officiële akte waarin je vastlegt wie jouw financiële, persoonlijke en medische zaken mag regelen op het moment dat je dat zelf niet meer kunt. Hiermee voorkom je dat anderen, bijvoorbeeld via de rechtbank, voor jou beslissingen moeten nemen.

Vergelijk notarissen

Wat is een levenstestament?

Een levenstestament is in essentie een notariële volmacht die je voorbereidt voor de situatie dat je zelf niet meer wilsbekwaam bent. In die akte wijs je één of meerdere vertrouwenspersonen aan (gevolmachtigden) die jouw belangen behartigen op het moment dat je dat zelf niet meer kunt - bijvoorbeeld door ziekte, dementie, een ongeluk of bewustzijnsverlies.

Belangrijk verschil: Een levenstestament regelt wat er gebeurt tijdens je leven wanneer je wilsonbekwaam bent. Een testament regelt wat er met je nalatenschap gebeurt na je overlijden.

Belangrijke kenmerken van een levenstestament:

Je regelt dit terwijl je nog wilsbekwaam bent zodat er later geen twijfel is over je intenties.
De akte is notarieel: ondertekend bij de notaris, waardoor officiële instanties (zoals banken) vertrouwen in de rechtsgeldigheid hebben.
Het levenstestament werkt tijdens je leven - het regelt niet wat er met je nalatenschap gebeurt (dat doet een testament).
In de akte bepaal je in welke situaties de gevolmachtigde mag optreden (direct, of pas na medische verklaring van wilsonbekwaamheid) en wat precies de beperkingen zijn.

Kort gezegd: het levenstestament zorgt ervoor dat jouw zaken geregeld worden op de manier zoals jij dat wilt, ook wanneer je niet meer in staat bent zelf te handelen.

Waarom heb ik een levenstestament nodig?

Hieronder een aantal typische situaties en redenen waarom je een levenstestament (zou) regelen:

Je wilt voorkomen dat een rechtbank moet beslissen wie jouw belangen behartigt (waardoor je zelf geen keuze hebt).
Je wilt dat je financiën (bankzaken, verzekeringen, verkoop woning etc.) kunnen doorgaan als je zelf niet meer kunt handelen.
Je wilt medische keuzes en wensen vastleggen - wie mag jouw dossier inzien, welke behandelingen wel of niet mogen worden uitgevoerd, of je een behandelverbod of euthanasieverzoek hebt (zover mogelijk binnen de wet).
Je hebt een partner, kinderen of familie, maar je vertrouwt niet dat automatisch die persoon weet wat jouw wensen zijn - via een levenstestament bepaal je dat vooraf.
Je wilt rust en zekerheid voor jezelf én je naasten: zij weten wie bevoegd is, en hoe ver die bevoegdheid reikt.
Je hebt een eigen woning of vermogen dat beheerd moet worden tijdens je leven, zelfs als je er zelf niet meer toe in staat bent.

Zonder levenstestament geldt vaak het “bewind” dat een kantonrechter aanstelt. Dan heb je zelf geen directe invloed op wie handelt en onder welke voorwaarden.

Wat staat er in een levenstestament?

In een levenstestament kun je de volgende onderdelen opnemen (en meestal zijn dit de kerncomponenten):

1. Benoeming van gevolmachtigden

Je wijst één of meerdere personen aan (bijv. partner, kind, vriend, of een professionele gemachtigde) die namens jou besluiten mogen nemen.

2. Ingangsmoment van de volmacht

Je kiest of de gevolmachtigde direct mag handelen of pas na een medische verklaring dat je wilsonbekwaam bent. De tweede optie voorkomt misbruik, maar kan vertraging geven in situaties van geleidelijke achteruitgang.

3. Omvang en bevoegdheden

Je bepaalt welke zaken de gevolmachtigde mag regelen:

Financiële zaken (bankrekeningen, betalingen, incasso's, verkoop woning)
Vermogensrechtelijke beslissingen
Persoonlijke beslissingen (woning, spullen)
Medische / ethische beslissingen (inzage medisch dossier, behandeling, behandelverbod, enzovoort)

4. Grenzen, instructies en voorwaarden

Je kunt limieten instellen, bijvoorbeeld tot welke bedragen de gevolmachtigde zonder extra toestemming mag handelen, of dat sommige besluiten eerst met familie of een toezichthouder moeten worden besproken.

5. Reserve‐gevolmachtigden

Je kunt vastleggen wie jouw belangen mag behartigen als de eerste gemachtigde niet kan (bijv. overlijdt of niet wil optreden).

6. Medische wensen / wilsverklaringen

Je kunt in de akte ook aangeven welke medische behandelingen je wel of niet wilt, wat je belangrijk vindt in geneeskundig handelen, en welke verwijzingen je hebt (bijv. op gebied van euthanasie, behandelverboden). Let op: zulke passages moeten zorgvuldig geformuleerd worden en worden vaak aangevuld door aparte wilsverklaringen.

7. Controle en verantwoording

Je kunt regelen dat de gevolmachtigde jaarlijks verantwoording aflegt aan een toezichthouder of dat controle mogelijk is.

8. Registratie en formaliteiten

De akte wordt vaak ingeschreven in het Centraal Levenstestamentenregister, zodat derden kunnen controleren of er een akte bestaat. Eventuele kosten of bijdragen raadpleeg je bij de notaris.

Hoe werkt het bij de notaris?

Hier volgt stap voor stap wat je kunt verwachten:

Voorbereiding

Je denkt vooraf na over je wensen, vertrouwenspersonen en situaties die je geregeld wilt hebben. Je vraagt bij meerdere notarissen (of via een vergelijkingsplatform zoals Notavo) offertes aan om te weten wat de tarieven zijn.

Gesprek en opstelling

Je hebt een gesprek met de notaris (of diens medewerker) om je wensen door te nemen. De notaris toetst of je wilsbekwaam bent op het moment van opstellen. Op basis van jouw wensen wordt de levensakte op maat opgesteld - met de juiste clausules en instructies. Je krijgt een concept om te controleren voordat je definitief tekent.

Passeren (ondertekenen)

Je gaat, samen met eventuele mede-ondertekenaars, naar het notariskantoor om de akte te ondertekenen. De notaris licht de akte mondeling toe en kijkt identiteitsbewijzen na. De akte wordt officieel bekrachtigd door de notaris.

Inschrijving en verzending

De notaris kan de akte inschrijven in het Centraal Levenstestamentenregister, zodat derden (zoals banken) kunnen nagaan of er een geldige akte is. Vaak ontvang je een kopie en de akte wordt bewaard in het notarieel archief. Je moet de akte - waar nodig - overleggen bij instanties zoals banken of zorginstellingen zodat de gevolmachtigde kan handelen.

Toekomstige aanpassingen

Je kunt, zolang je wilsbekwaam bent, wijzigingen laten aanbrengen. Zodra je geen wilsbekwaamheid meer hebt, kun je de akte niet zelf meer aanpassen.

Veelgestelde vragen

Kan ik mijn levenstestament later wijzigen?

Ja, zolang je wilsbekwaam bent kun je wijzigingen aanbrengen via de notaris. Na verlies van wilsbekwaamheid kan dat niet meer.

Gaat een levenstestament ook over de verdeling van mijn erfenis?

Nee - het levenstestament heeft invloed tijdens je leven. Wat er gebeurt na je overlijden regel je in een testament.

Accepteren banken en zorginstellingen een levenstestament zonder notaris?

Niet altijd. De meeste instellingen eisen een notariële akte die voldoet aan de geldende normen. Een privédocument wordt vaak niet geaccepteerd.

Wanneer gaat de gevolmachtigde aan de slag?

Dat hangt van wat je hebt vastgelegd: direct na ondertekening, of pas na een medische verklaring van wilsonbekwaamheid.

Wat gebeurt als ik geen levenstestament heb?

Dan kan een kantonrechter beslissen wie jouw belangen waarneemt (bewind). Je hebt dan geen invloed op wie wordt benoemd of wat de voorwaarden zijn.

Is een levenstestament verplicht?

Nee - niemand is verplicht er één te maken. Maar het is sterk aan te raden als je wilt voorkomen dat anderen zonder inspraak beslissen over jouw zaken.

Vergelijk notarissen voor uw levenstestament

Vind en vergelijk notarissen in uw regio. Vraag eenvoudig offertes aan bij meerdere notarissen.

Vergelijk notarissen